OSNOVNI ZAHTEVI ZA OČUVANJE NACIONALNOG IDENTITETA I RAZVOJA MAĐARSKE ZAJEDNICE U VOJVODINI

Poziv predstavnicima mađarske zajednice u Vojvodini, čelnicima zemlje matice i  poslanicima mađarske nacionalnosti u Evropskom parlamentu

Polazeći od konstatacije da je

–        demografski i ekonomski položaj, kao i stopa nezaposlenosti vojvođanskih Mađara – i nakon samozvane demokratske promene vlasti 5. oktobra 2000. godine – se još više povećala (podaci popisa stanovništva iz oktobra 2011. godine o nacionalnoj strukturi stanovništva još nisu saopšteni), a povećan je odlazak mladih i obrazovanih stanovnika, zbog čega je sve izraženije i pogoršanje starosne strukture stanovništva;

–        broj nezaposlenih u Vojvodini prešao je 27%, za šta do sada nije bilo primera, a nezaposlenost u redovima ovdašnjih Mađara znatno je je veća i od ove stope;

–        Mađari se sve više istiskuju iz organa odlučivanja – (na primer, u Zrenjaninu i u Novom Sadu), čime se krši pravo nacionalnih manjina na srazmerno učešće u predstavničkim organima i u odlučivanju –, ali i iz redova privrednika i preduzimača, gube svoju zemlju, svoje nekretnine, što samo povećava osiromašenje ove zajednice;

–        da su stranke vojvođanskih Mađara neupešno učetvovale na izborima 2012. godine. Među njima nema saglasnosti o rešavanju osnovnih problema zajednice;

–        uzimajući u obzir da se, zbog napred nevedenog, unutar mađarske zajednice sve više preovladava razočaranost, depresija i letargija,

Mi, niže potpisani rukovodioci partija i civilnih ogranizacija vojvođanskih Mađara, kao i pojedinci, učesnici sastanka u Novom Sadu, 27. septembra 2012.godine, osećajući odgovornost prema sebi i budućnosti naše dece, zahtevamo: 

1. Preduzimanje mera za obezbeđenje radnih mesta, koje će smanjiti nezaposlenost, obezbediti pristojnu zaradu i pristojan život, povećanje nataliteta, kao i ostajanje mladih i obrazovanih stanovnika na svojim mestima rođenja;

2. Da Srbija vojvođanskim Mađarima obezbedi punu nacionalnu autonomiju, na teritorijalnom i personalnom principu. Da, što je pre moguće, izvrši izmenu Zakona o nacionalnim savetima, na osnovu dosadašnjih iskustava, koja će obezbediti stvarnu političku samoupravu nacionalnih manjina, kao i njihovo pravo odlučivanja, doprineti formulisanju njihovih nacionalnih interesa i efikasnom ispoljavanju tog interesa. Nakon toga, održavanje novih izbora za članove nacionalnih saveta, na osnovu potpunog biračkog spiska, koji će sastaviti i održavati državni organi, primenjujući takav izborni sistem, koji će uzeti u obzir teritorijalni raspored stanovništva.

3. Stvarnu decentralizaciju Srbije i njenu reorganizaciju na EU kompatilibilne (a ne statističke) regije. Prilikom utvrđivanja regija potrebno je uzeti u obzir ekonomske, geografske, etničke i druge principe. Mađari u Vojvodini, koji žive u naseljima u kojima čine većinu, treba da budu u jednoj upravnoj celini, regiji. U okviru reforme javne uprave potrebno je osnovati lokalne samouprave na nivou naselja, koje će funkcionisati na principu supsidijarnosti. 

Vojvodini treba obezbediti suštinsku autonomiju, uključujući i sudsku, zakonodavnu i izvršnu vlast.

            4. Da se, u skladu sa Ustavom Republike Srbije, u Zakon o izboru narodnih poslanika uvede princip zagarantovanih poslaničkih mesta za nacionalne manjine, njihova srazmerna zastupljenost u organima odlučivanja, javne uprave, pravosuđa, u javnim preduzećima, kao i u organima unutrašnjih poslova – na svim nivoima. Donošenje novog izbornog zakona, koji bi omogućio glasanje na liste političkih partija i na pojedince, na osnovu kojih bi pravo na rangiranje sa liste ostvarili kandidati koji bi dobili najmanje 2000 glasova.

5. Da se stavi van snage uredba o priključenju Ade, Sente i Kanjiže Severnobanatskom upravnom okrugu, koja podstiče asimilaciju, te vraćanje ove tri opštine u njihovo prirodno etničko, ekonomsko, kao i geografsko okruženje, u Severnobački upravni okrug.

6. Ponovno uspostavljanje opštinskih sudova u Adi, Bačkoj Topoli, Bečeju, Čoki, Kanjiži, Senti i Temerinu. Objavljivanje podataka o nacionalnom sastavu sudova i tužilaštava, kao i obezbeđenje srazmerne zastupljenosti Mađara u pokrajinskim i opštinskim organima uprave i pravosuđa, u javnim preduzećima i službama, kao i obezbeđenje službene upotrebe mađarskog jezika  u ovim organima, te donošenje novog zakona o službenoj upotrebi jezika i pisma.

7. Uspostavljanje obrazovnog sistema na mađarskom jeziku, od predškolske ustanove do fakulteta, u skladu sa interesima mađarskog stanovništva, uzimajući u obzir stavove roditelja. Pokretanje studijskih grupa na mađarskom jeziku na Univerzitetu u Novom Sadu. Osamostaljenje osnovnih škola na mađarskom jeziku u Itebeju i Tordi, a koje pripadaju školskom centru na srpskom jeziku. Reorganizaciju nastave srpskog jezika kao nematernjeg, osavremenjavanje udžbenika i brisanje sadržaja koji diskriminišu i stigmatizuju pripadnike nacionalnih manjina.

8. Slobodu štampe i obezbeđivanje informisanja, koje će biti nezavisno od političkih partija i Nacionalnog saveta Mađara.

            9. Utvrđivanje krajnjeg roka završetka izgradnje Narodnog pozorišta u Subotici i

novosadskog doma za učenike „Evropa”, jer se u ovom trenutku čak ni ne vidi krajnji rok završetka ovih objekata.

10. Brisanje principa kolektivne krivice iz Zakona o o vraćanju oduzete imovine i obeštećenju, koji je usvojen 6. oktobra 2011. godine.

11. Usvajanje deklaracije od strane skupštine Srbije o osudi etničkog čišćenja

i zločine 1944/45. godine nad vojvođanskim mađarskim stanovništvom, koje će sadržati izjavu izvinjenja i obezbediti pravo pijeteta i odavanja počasti. Omogućiti podizanje spomenika u svim mestima, u kojima postoje masovne grobnice, otvaranje tajnih dosijea i arhiva, pomoći istraživanje ovih događaja, kao i omogućiti pristup listama doušnika i informatora i pokretanje postupka protiv još živih počinilaca ovih zločina.

            12.  Da se uz pomoć države ne vrši naseljavanje azilanata vraćenih uglavnom

iz zemalja Zapadne Evrope u one krajeve koje tradicionalno naseljavaju pripadnici nacionalnih zajednica, jer bi to dovelo do daljeg narušavanja etničke strukture i pogoršalo javnu bezbednost.

13. Da država konačno obezbedi efikasnu istragu incidenata na nacionalnoj osnovi i doslednu primenu propisa protiv učinilaca, nezavisno od nacionalne pripadnosti, kao i puštanje na slobodu zatvorenika iz Temerina, koji su osuđeni na nesrazmerno visoke zatvorske kazne.

            14.  Da se spomenuti problemi autohtone mađarske manjine u Srbiji uzmu u obzir prilikom pregovora i da se zatraži njihovo rešavanje u procesu pridruživanja i evropske integracije Srbije. U interesu istorijskog pomirenja naroda Evrope i prihvatljivog načina regulisanja položaja mađarske nacionalne manjine, potrebno je da se pitanja koja opterećuju srpsko-mađarske, odnosno mađarsko-sprske odnose na prihvatljiv način reše još u fazi dobijanja statusa kandidata članice EU.

            15. Sa pažnjom ćemo pratiti zalaganja predstavnika vojvođanskih Mađara za odlučno ostvarivanje ovih stavova – na svim nivoima – i tražiti odgovornost za njihovo sprovođenje.

            Ove zajednički usvojene stavove ćemo dostaviti medijima u zemlji i inostranstvu, predsedniku Vlade Srbije Ivici Dačiću, komesaru za proširenje EU Štefanu Fileu, izvestiocu Evropskog parlamenta o Srbiji Jelku Kacinu, predstavnicima organa vlasti u zemlji matici, kao i poslanicima mađarske nacionalnosti u Evropskom parlamentu.

U Novom Sadu, 27. septembra 2012. godine

Partije
–  Andraš Agošton, Demokratska partija vojvođanskih Mađara, predsednik
–  Aron Čonka, Demokratska zajednica vojvođanskih Mađara, predsednik

–  Balint Laslo, Pokret mađarske nade, predsednik

–  Laslo Rac Sabo, Građanski savez Mađara, predsednik

Civilne organizacije:

–  Argus, Civilno udruženje vojvođanskih Mađara za zaštitu prava nacionalnih manjina, Novi Sad, mr. Antal Bozoki, predsednik

–  Civilna organizacija „Barangolo”, Senta, Eva Mikloš, predsednica

–  Savez civilnih organizacija Mađara Južne Bačke i Srema „Horizont”, Novi Sad, Jožef Batori, predsednik

–  Udruženje za negovanje tradicija i zaštitu spomenika kulture „Nađ Šandor”, Novi Sad, Ferenc Pap, predsednik

– Društvo za negovanje tradicija i etnografiju „Nađapati Kukac Peter”, Bačka Topola, Kovač Laslo, predsednik

–  Novosadsko mađarsko udruženje za pomoć učenika i studenata, Novi Sad, Marton Matuška, predsednik
–  Novosadski mađarski čitalački krug, Novi Sad, Maria Matuška, predsednica
–  Novosadsko građansko društvo „Daloskör”, Novi Sad, Ferenc Pap, predsednik
–  Udruženje prosvetnih radnika Mađara u Vojvodini, Novi Sad, Margit Nađ, predsednica

Pojedinci:

– Ištvan Balint, novinar, Novi Sad
– Zoltan Margit, ing. povrtarstva, Čoka

– Karolina Mađari, dipl. pravnik, Novi Sad

– Bela Muhi, profesor, Novi Sad
– mr., Judit Ronto B. profesor, Torda

– Angela Szabo, novinar, Čantavir

– mr. Šandor Zavarko, Novi Sad

Napomena:

Poziv je otvoren za sve koji se slažu sa njegovom sadržinom i žele da ga potpišu u znak podrške:

http://www.peticiok.com/petition for the maintenance of the national identity of the Hungarian minority community in Vojvodina

Dokument je do 11. oktobra 2012. godine potpisalo 218 lica.